Hołd Ofiarom Ludobójstwa – Uroczystość przy Golgocie Wschodu w Chojnowie

11 lipca na Cmentarzu Komunalnym w Chojnowie, odbyły się uroczystości upamiętniające ofiary ludobójstwa dokonanego przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) i Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) na ludności polskiej Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej. Przy pomniku „Golgota Wschodu” złożono kwiaty i oddano hołd pomordowanym rodakom.

Tegoroczne obchody miały szczególny charakter – po raz pierwszy odbyły się w ramach Narodowego Dnia Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA, ustanowionego ustawą z dnia 4 czerwca 2025 roku (Dz.U. z 2025 r., poz. 891). W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych, lokalnych instytucji, organizacji społecznych. Powiat Legnicki reprezentowali: wicestarosta Janina Mazur oraz dyrektor Wydziału Oświaty, Promocji i Spraw Społecznych w Starostwie Powiatowym w Legnicy Wanda Gołębiowska. Obecna była również dyrektor Środowiskowego Domu Samopomocy w Chojnowie Mariola Pyrz wraz z pracownikami i podopiecznymi. Miasto Chojnów reprezentowali: burmistrz Jan Serkies, przewodniczący Rady Miejskiej Jan Skowroński, a Gminę Chojnów – sekretarz Honorata Tajchman-Rękoś. Obecni byli także pracownicy Starostwa Powiatowego, Urzędu Miejskiego w Chojnowie i Urzędu Gminy Chojnów.

W swoim przemówieniu wicestarosta Janina Mazur podkreśliła:

– Długo mówiono o tym szeptem, nieoficjalnie. Dziś, z pełną odpowiedzialnością, uznajemy, że był to dramat naszych rodaków – często krewnych. Mamy moralny obowiązek mówić o tej tragedii głośno. Cieszę się, że tak licznie państwo dołączyli do tej inicjatywy.

Burmistrz Jan Serkies zwrócił uwagę na konieczność pielęgnowania pamięci historycznej:

– Naród, który nie pamięta swojej przeszłości, traci swoją tożsamość. Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do zorganizowania tej uroczystości oraz tym, którzy przekazują historię młodemu pokoleniu.

Uchwalona w czerwcu 2025 roku ustawa w preambule zawiera jednoznaczną ocenę wydarzeń z lat 1939–1946:

„W latach 1939–1946 nacjonaliści ukraińscy z Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) oraz innych ukraińskich formacji nacjonalistycznych [...] dokonali na ludności polskiej zbrodni ludobójstwa. Zamordowali ponad sto tysięcy Polaków, głównie mieszkańców wsi [...]. Symboliczną datą hekatomby Polaków z rąk ukraińskich nacjonalistów jest dzień 11 lipca 1943 r., kiedy Polacy byli mordowani w około stu miejscowościach.” Kulminacją tych tragicznych wydarzeń była tzw. krwawa niedziela – 11 lipca 1943 roku, gdy oddziały UPA przeprowadziły skoordynowany atak na blisko sto polskich wsi i osad na Wołyniu, mordując tysiące bezbronnych cywilów – kobiet, dzieci i starców.

Uroczystość przy pomniku „Golgota Wschodu” była nie tylko wyrazem hołdu wobec ofiar, ale również istotnym aktem budowania wspólnej pamięci historycznej wśród lokalnej społeczności. Jak podkreślali organizatorzy – to początek nowej, corocznej tradycji, która ma przypominać o jednej z najtragiczniejszych, a przez dekady przemilczanych kart w dziejach XX-wiecznej Polski.