Historia Kościoła pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie
Chojnowski Kościół Farny to jeden z najcenniejszych zabytków Dolnego Śląska, którego historia sięga I połowy XIV wieku. Pierwotnie był to drewniany obiekt sakralny, który z czasem został zastąpiony murowaną świątynią, sukcesywnie rozbudowywaną i przekształcaną. W 1452 roku w kościele pochowano księcia chojnowskiego Henryka X, co dodatkowo podkreśla historyczne znaczenie tej budowli.
W drugiej połowie XV wieku do kościoła dobudowano kaplicę południową, poświęconą św. Katarzynie i św. Andrzejowi, fundowaną przez cech sukienników. Natomiast kaplica północna stała się grobowcem znamienitego rodu Bożywojów. W XVI wieku powstała zakrystia, a mimo licznych przeciwności, w tym zniszczeń wojny trzydziestoletniej, pożarów oraz trudnych czasów napoleońskich, kościół przetrwał i został odbudowany dzięki wsparciu księcia Ludwika.
Kościół pełnił różne funkcje, m.in. był używany jako szpital w okresie kampanii napoleońskiej. W XIX wieku przeszedł gruntowną renowację, a na początku XX wieku poddano go szczegółowej restauracji wnętrz, zachowując przy tym jego historyczny charakter.
Pod względem architektonicznym kościół stanowi doskonały przykład śląskiej szkoły gotyku. To trzynawowa świątynia z cegły, której wschodnie prezbiterium zamyka się pięciobocznie. W północno-zachodnim narożniku wznosi się masywna kwadratowa wieża zwieńczona renesansową attyką i namiotowym hełmem. Późnogotycki schodkowy szczyt fasady zdobi kratownicowa dekoracja okienna. Elewacje boczne mają wysokie przypory i ostrołukowe okna z maswerkami. Do nawy północnej przylegają kaplica rodu Bożywojów oraz renesansowa kruchta, natomiast do nawy południowej kaplica Sukienników z 1469 roku.
Wnętrze kościoła pokryto sklepieniami gwiaździstymi w 1468 roku (odbudowanymi w XVII wieku). Kaplica Bożywojów otrzymała sklepienie w połowie XVI wieku, a kruchta północna posiada unikatowe sklepienie trójpodporowe, zwane piastowskim. W ścianach kruchty znajdują się wnęki z trójlistnymi łukami, a wsporniki i zworniki ozdobione są płaskorzeźbami.
Ołtarz główny w stylu wczesnobarokowym, pochodzący z ok. 1661 roku, zdobią figury patronów świątyni oraz Chrystusa Zmartwychwstałego. W 1678 roku Adam Vogel ufundował do niego obraz "Zmartwychwstanie" Georga Ostermeyera. W nawie północnej można podziwiać późnogotycki tryptyk Świętych Dziewic z ok. 1500 roku. Znajduje się tam figura Madonny, płaskorzeźby świętych dziewic oraz scena Zwiastowania.
Ambona, datowana na 1671 rok, zdobią figury Ewangelistów, św. Jana Chrzciciela oraz bogata ornamentyka z motywami owoców. Baldachim zwieńczony jest postaciami aniołów i Chrystusa Zbawiciela. Warto również zwrócić uwagę na chrzcielnicę z 1660 roku oraz barokowe obrazy „Ostatnia Wieczerza” i „Biczowanie Chrystusa” znajdujące się w nawie południowej.
Na ścianach kościoła oraz na jego zewnętrznych elewacjach zachowało się wiele epitafiów i płyt nagrobnych. W kaplicy Bożywojów znajduje się renesansowa płyta nagrobna Wolfa von Bouswoya z 1551 roku, przedstawiająca zmarłego w rycerskiej zbroi, ale z biretem na głowie. Inne cenne epitafia to renesansowe epitafium Caspara Hartera (1569) oraz barokowy nagrobek Theodora Rolla (1709).
Dzięki bogatej historii i unikalnemu wyposażeniu wnętrza, Chojnowski Kościół Farny pozostaje jednym z najważniejszych zabytków regionu, świadczącym o wielowiekowej tradycji i kulturze Dolnego Śląska.
