Rynek

Centrum Chojnowa tworzy Rynek wraz z fontanną i figurą Tkacza. Historia jednej z najważniejszych części miasta sięga wieku XVI. Wcześniejsze budowle niestety nie przetrwały. Obecny kształt i zabudowa mają ponad 250 lat. Chojnowski Rynek jest jednym z najdłuższych na Śląsku. Ma kształt rozciągniętego trójkąta.

Chojnów w XIV wieku słynął z rzemiosła tkackiego. Rola sukiennictwa i tkactwa w grodzie nad Skorą była bardzo ważna, dlatego symboliczna postać Tkacza na Rynku przypomina o dawnych latach świetności miasta.

Pomnik Tkacza został wykonany z brązu przez absolwenta Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie – Michała Jackowskiego. Artysta, rzeźbiarz pochodzi z Białegostoku, a jego 2,5 - metrowe dzieło prezentuje się pięknie i oryginalnie. Postać Tkacza trzyma tkaninę, na której widnieje herb miasta Chojnowa. Po tkaninie w dwóch strumieniach spływa woda - symbol życia. Przy fontannie są także dwie istotne dla historii miasta daty. Pierwsza to rok 1333 nadanie praw miejskich, a druga to 2012 czyli rok ukończenia rewitalizacji Rynku.

Dziś Rynek jest centrum życia kulturalnego i społecznego miasta. Pomnik Tkacza, fontanna, nowa szata roślinna, ławeczki i lampy ozdabiają to miejsce, dodając mu uroku zwłaszcza w słoneczne dni.

                     Kościół p.w. Św. Apostołów Piotra i Pawła

Początki budowli kościoła były drewniane,  jego najstarsze części pochodzą z I połowy XIV wieku. Świątynia przez wieki była rozbudowywana. W 1452 roku w kościele został pochowany książę chojnowski Henryk X. Kilka lat później ufundowano kaplicę południową św. Katarzyny  i św. Andrzeja, która należała do cechu sukienników. Kaplica północna była kaplicą grobową rodu – Bożywojów.

W XVI wieku dobudowano do Domu Bożego zakrystię. Okres wojny trzydziestoletniej spowodował wielkie zniszczenia. Świątynie spustoszył pożar. Do odbudowy przyczynił się „Ludwik, książę na Legnicy, Brzeg, Złotoryi i Chojnowie".

Okres kampanii napoleońskiej nie był pomyślnym czasem dla bazyliki. Świątynia stała się szpitalem. Druga połowa wieku XIX rozpoczęła okres odnowy Domu Modlitwy w Chojnowie. Początek wieku XX przyniósł gruntowną renowację.

„Duży" kościół (jak nazywany jest przez mieszkańców) to trzynawowa bazylika zbudowana z cegły. Uwagę przykuwa czworoboczna wieża.We wnętrzu znajdują się: barokowa chrzcielnica, wczesnobarokowa ambona, barokowy ołtarz z obrazem „Zmartwychwstanie" autorstwa G. Ostermayera.

Kościół posiada liczne epitafia i płyty nagrobne wmurowane wewnątrz i na zewnątrz świątyni. Kościół p.w. Św. Apostołów Piotra i Pawła jest jednym z najpiękniejszych zabytków Chojnowa.

 

Kościół p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP

Świątynia, która ma ponad 100 lat, w naszym mieście nazywana jest przez mieszkańców – małym kościołem. Kamień węgielny został poświęcony 5 lipca 1909 roku przez proboszcza parafii. Neoromańska budowla powstała wskutek przybywających  wiernych w mieście, w którym dotychczas był tylko  kościół p.w. Św. Apostołów Piotra i Pawła.

W prezbiterium można podziwiać witraże z wyobrażeniami: św. Karola Boromeusza, papieża Grzegorza Wielkiego, apostołów Piotra i Pawła, św. Augustyna i św. Franciszka z Asyżu. Przepięknie wyglądające malowidła w kościele są zainspirowane Litaniami do Najświętszej Marii Panny oraz Godzinki o Niepokalanym Poczęciu NMP. W centralnym miejscu sufitu znajduje się Matka Boska Apokaliptyczna wśród aniołów i czterech rajskich rzek.

Bliżej ołtarza znajduje się chrystusowa alegoria baranka. Płaskorzeźby i rzeźby mają odwołanie do tajemnic różańca, zgodnie z ich podziałem. Na wierzy kościelnej, zawieszono aż trzy dzwony, jeden z nich ma 420 lat. Obok świątyni znajduje się rzeźba św. Jana Nepomucena – patrona mostów.

Wzniesiony w latach 1909 – 1911 Dom Boży jest jednym z najmłodszych zabytków Chojnowa.

    

Baszta Tkaczy

Gotycka budowla na ulicy Tkackiej to chojnowska Baszta Tkaczy. Swoją nazwę otrzymała w historycznym spadku od tkaczy, którzy zamieszkiwali tę część miasta i byli zobowiązani do obsadzania baszty, gdy zbliżało się jakieś zagrożenie dla mieszkańców i miasta.

Wzniesiona jest na planie kwadratu z cegły. Uległa zniszczeniu podczas pożaru w roku 1651. Odbudowana została po 40 latach, a w kolejnych stuleciach przechodziła liczne remonty. W latach 1905-1906 poddano ją gruntownej renowacji. W trakcie prac rozebrano zniszczoną, szachulcową nadbudówkę i zastąpiono nową.

Wnętrze baszty podzielono stropami i wybudowano klatkę schodową. Po renowacji przeznaczona została na siedzibę muzeum, które otwarto  w 1908 roku. Do wysokości attyki baszta mierzy 15 m. Na jej elewacji wschodniej widoczne są zarysy muru obronnego, wysokości 5,5 m i grubości 1,9 m. Dziś w Baszcie można oglądać zdjęcia Chojnowa z dawnych lat, gobeliny i obrazy. Z góry możemy zobaczyć malowniczą panoramę miasta, a gdy pogoda pozwoli widać zamek Grodziec i góry.

 

Zamek Piastów Legnicko – Brzeskich

Zamek zbudowany w drugiej połowie XIII wieku za czasów Henryka V. W XIII i XIV wieku był siedzibą kasztelanii. W 1428 roku został zniszczony przez husytów. W latach 1546-1547 został przebudowany w stylu renesansowym dla księcia Fryderyka III przez północnowłoskiego architekta Franciszka Paara. Z czasów jego przebudowy pochodzi portal z popiersiami księcia Fryderyka III i jego żony, jedno z najwybitniejszych dzieł śląskiego renesansu.

Zdewastowany w czasie wojny trzydziestoletniej i opuszczony po wygaśnięciu Piastów, popadł częściowo w ruinę. Około 1690 roku został odbudowany. W latach 1708-1767 w jednym z jego skrzydeł mieściła się kaplica pod wezwaniem Błogosławionej Marii Panny. Był wielokrotnie niszczony przez pożary. Po pożarze w 1767 roku rozebrano większą część zamku i towarzyszące mu zabudowania, pozostawiono jedynie skrzydło północno-zachodnie, obniżone o jedną kondygnację. W 1831 roku zamek został wykupiony przez miasto.

Był siedzibą szkoły katolickiej, administracji miejskiej i sądu. W 1933 roku przekazany muzeum,  które reaktywowano w 1959 roku. W latach 1990-1995 na zamku prowadzono badania archeologiczne. Odkryto wówczas relikty trzech wież, fragmenty muru obwodowego, studnię  i kilkadziesiąt renesansowych kafli.

Dziś wystawy stałe w Muzeum Regionalnym w Chojnowie to bogate i różnorodne kolekcje pamiątek przeszłości. Można obejrzeć wiele ciekawych eksponatów. Renesansowe kafle, sgraffita, broń biała i palna, kamieniarka, makiety, meble, malarstwo, grafika, zegary, ceramika, szkło, monety, dokumenty z odległych nam czasów są historycznym świadkiem poprzednich epok, które możemy oglądać w dawnym Zamku Piastów legnicko – brzeskich.

                Park Śródmiejski im. Józefa Piłsudskiego

Park Śródmiejski to drugi co do wielkości park w Chojnowie. Położony jest on w centrum miasta nad Skorą, obok Urzędu Miasta i Muzeum Regionalnego w Chojnowie. W parku znajduje się amfiteatr oraz aż 15 drzew uznanych za pomniki przyrody. Jego piękno to przede wszystkim układ drzew. Malownicze alejki w parku każdą porą roku są urokliwe i czarujące.

W „Małym" Parku  znajduje się chojnowski grab pospolity „Siedmiu Wspaniałych". Nazwa ta pochodzi od liczby konarów. „Siedmiu Wspaniałych" zajęło 2 miejsce w głosowaniu na Dolnośląski Pomnik Przyrody.

Pomimo, że Park Śródmiejski jest 5-krotnie mniejszy od Parku Piastowskiego to jego położenie i szata roślinna zachwycają.

W 2018 roku jedną z najważniejszych inwestycji w mieście były "Prace konserwatorskie w obrębie zabytkowego Parku Śródmiejskiego w Chojnowie". Środki na ten cel pozyskała w ramach poddziałania 19.2 "Wsparcie na wdrożenie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność" objętego PROW na lata 2014 - 2020.

Projekt budowlany został zaakceptowany przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu Delegatura w Legnicy. Układ komunikacyjny jest nawiązaniem do historycznego przebiegu ścieżek parkowych, został on zmodyfikowany i dopasowany do aktualnych uwarunkowań. Powstałe alejki posiadają dwa typy nawierzchni. Główny ciąg komunikacyjny wykonany został z kostki betonowej z betonowym krawężnikiem.

Pozostałe ścieżki i place wykonane zostały z nawierzchni mineralnej z obrzeżem betonowym. Nawierzchnia mineralna jest przepuszczalna dla wody i powietrza. Stosowana jest m.in. na alejkach parkowych, ścieżkach rowerowych czy na placach zabaw. W elementach wyposażenia pojawiły się 52 ławki z oparciem, 37 koszy na śmieci, 10 koszów na psie odchody, stojak na rowery, 2 tablice informacyjne oraz nowy plac zabaw dla dzieci.

Dom Schrama 

Dom Schrama to najstarszy i najwartościowszy budynek w naszym mieście. Dom w stylu renesansowym zbudował  dla siebie Hans Schram w 1544 roku. W swojej bogatej historii budynek był m.in. domem mieszkalnym, hotelem, restauracją,  kantyną w czasie II wojny światowej.

Na elewacji frontowej zachował się bogato zdobiony portal z monogramem Hansa Schrama i jego żony. Dawny „Dom Chemika" przeszedł wiele remontów i renowacji. W XVIII wieku został przebudowany. W 1933 roku restaurowany, a w kolejnych latach poddany został licznym remontom. Ostatnia renowacja była w latach 2010-2011.

Odnowiona elewacja i odrestaurowany portal zabytkowej kamienicy nadały nowy szyk budynkowi.  W środku znajdują się m.in. sala klubowa, sala konferencyjna, biura, sala koncertowa z półokrągłą sceną, szatnia, pokoje gościnne z łazienkami.

Odrestaurowana zabytkowa kamienica jest nie tylko historyczną budowlą, ale przede wszystkim spełnia dla miasta wiele funkcji kulturalnych i  społecznych. 

     „Dom Kata" i Mury Obronne

Budowla wzniesiona przy murze miejskim na początku  XVII wieku. Przebudowywana była w wieku XIX. Był to prawdopodobnie budynek, który służył jako areszt lub więzienie. Kilkakrotnie był remontowany, jednak dziś jego stan jest w rozsypce. Budynek łączy się bezpośrednio z murem obronnym miasta.

Bezpieczeństwo mieszkańców Chojnowa w średniowieczu zapewniały mury obronne wzniesione w pierwszej połowie XIV wieku. Linia pojedynczego pierścienia wzmocniona była basztami i chroniono głęboką fosą, wypełnioną wodą. Dostęp do miasta strzegły dwie bramy: Górna - Bolesławiecka, Dolna - Legnicka.

Ponadto istniały dwie furty pełniące funkcje gospodarcze. Zamek wkomponowany w linie obronną murów, bronił miasto w południowo-zachodnim narożniku. Fortyfikacje Chojnowa poddano w XV wieku remontowi, wzmacniając ich obronność przez dobudowanie cylindrycznych występów, umożliwiających obronę flankową.

Pomimo to mury obronne nie stanowiły dostatecznej przeszkody dla regularnych wojsk oblegających miasto. Brak odpowiednich funduszy na ich rozbudowę i modernizację spowodował, że już w XVI wieku pełniły one jedynie rolę zabezpieczającą miasto przed włóczęgami i rabusiami. Fortyfikacje, które od XVII wieku straciły ostateczną swą wartość obronną, uległy rozbiórce w kolejnych stuleciach. Po pożarze miasta w 1767 roku pruska komora królewska wydała pozwolenie pogorzelców na rozbiórkę murów do wysokości 4 metrów nad ziemią. W 1768 roku dokonano rozbiórki Bramy Legnickiej, a w XIX wieku, podobny los spotkał Bramę Bolesławiecką. Zasypaniu uległy również fosy okalające miasto. Do dziś zachowały się jedynie bardzo nieliczne odcinki dawnego pierścienia murów. W północno- zachodnim narożniku starego miasta możemy oglądać ich najokazalszy fragment, który zachował się w połowie swej pierwotnej wysokości.

                                         Chojnowski Dworzec Kolejowy 

Chojnowski Dworzec Kolejowy  został wybudowany w 1909 r. w charakterystycznym dla ery wilhelmińskiej stylu eklektycznym, łączącym elementy renesansu północnego, baroku, a nawet secesji. Wcześniej, bo w roku 1845 oddano do użytku prowadzącą przez Chojnów linię kolejową Wrocław – Bolesławiec. Początkowo dworzec otrzymał oświetlenie elektryczne, które wkrótce ze względu na oszczędności zostało zastąpione olejowym. Do 1945 roku stacja nosiła nazwę Haynau.

W 2017 roku Miasto Chojnów zawarło porozumienie z PKP S.A. w kwestii wydzierżawienia pomieszczeń dworca na cele publiczne. Umowa stała się podstawą do kolejnych porozumień, których efektem jest nowoczesny i funkcjonalny obiekt. Inwestycję przeprowadziła warszawska firma SKB S.A. Koszt modernizacji wyniósł blisko 10 mln zł netto, sfinansowany ze środków PKP S.A. oraz budżetu państwa. Wykonano wiele prac mających na celu przywrócenie obiektowi jego dawnej świetności. Wymieniono instalacje, przeprowadzono roboty dachowe. Oczyszczona została ceglana elewacja i dolna kamienna część obiektu. Uzupełniono ubytki oraz wymieniono stolarkę okienną i drzwiową. Drzwi wejściowe poddane zostały pracom konserwatorskim, podobnie jak historyczne elementy wyposażenia gmachu. Pełna modernizacja krystalizuje się także wewnątrz budynku. Nowy dworzec ma wiele udogodnień, a do najistotniejszych z punktu widzenia osób korzystających z PKP to ciepła i bezpieczna poczekalnia.